Het Zuid Manifest: I Love Carlos
Volledig Programma

Van 28 tot en met 30 maart 2025 presenteert Rib de eerste editie van Het Zuid Manifest: I Love Carlos, een kunstfestival dat Charlois transformeert tot een levende tentoonstelling. Het festival is dagelijks te bezoeken van 11:00 tot 19:00. Tijdens de drie dagen van het festival kunnen bezoekers diverse kunstwerken ontdekken op 15 locaties, waarvan het merendeel nog niet eerder is opengesteld voor culturele doeleinden. Het festival biedt ook twee tours aan—een te voet en een per auto. Attractiepark Rotterdam, dat nog volop in opbouw is, opent speciaal voor het festival voor het eerst zijn deuren voor publiek. Rondleidingen brengen bezoekers langs verschillende attracties en bieden een inkijk in de creatieve visie van Hennie van der Most. Taxi Travis, gerund door bewoners van Charlois, rijdt bezoekers rond in hun eigen privé-auto door de wijk naar een van de locaties van Het Zuid Manifest—je mag zelf kiezen welke. Ze brengen je er niet rechtstreeks naartoe, maar laten je onderweg een aantal andere betekenisvolle plekken zien en delen een persoonlijke verhaal.

Voorafgaand aan, tijdens of na je bezoek kan je luisteren naar Rib’s The Last Terminal Radio om je ervaring compleet te maken.

Lees het volledige programma hieronder en vind de digitale kaart hier.

Subway Pool Café
Wolphaertsbocht 196
Kunstwerken door: Katarina Zdjelar, WET Film

Subway Pool Café, een voormalige bioscoop die nu een poolbar is, vormt het decor voor vier videowerken: een film van Katarina Zdjelar en drie films geselecteerd door WET Film.

In Untitled (A Song) (2016) registreert Katarina Zdjelar een groep van vier jonge muzikanten die de nacht doorbrengen in een muziekstudio. Er gebeurt eigenlijk niets, maar deze “nietsheid” is doordrenkt met details en fragmenten, net zoals de stilte gevuld is met geluid en muzikale ordening. Angst verweeft zich met harmonie.

WET Film presenteert drie films die migratie, identiteit en politiek engagement verkennen. Grandmamauntsistercat (2024) verbeeldt een matriarchale afstamming door de ogen van een kind. De film transformeert filmbeelden die oorsponkelijk werden gebruikt voor communistische propaganda tot materiaal waarmee een plek voor autofictioneel geheugen wordt gecreëert. De Slavische heksenfiguur Baba Yaga verschijnt als een prehistorische godin van het verzet. Aan de vooravond van de toetreding van Polen tot de EU verlaten Mark en Piotek, twee werkloze dertigers, hun geboortestad op zoek naar een betere toekomst in Londen. Door middel van een cinéma vérité benadering legt A Bar At The Victoria Station (2003) hun strijd vast met economische ontberingen, dakloosheid en de droom om iets voor zichzelf op te bouwen.
In de afgelopen jaren is Polen een van de wereldleiders geworden in het toelaten van arbeidsmigranten. Toch blijven deze mensen grotendeels uitgesloten van politieke participatie. Immigrant, take a vote! (2020) onderzoekt deze tegenstrijdigheid door een onmogelijke gebeurtenis te ensceneren: een symbolische stemming voor niet-staatsburgers.

Super Sam
Wolphaertsbocht 212
Kunstwerk door: Anna Łuczak (WET Film)

SUPERSAM.NL (1989–2004) is een videocompilatie van Anna Łuczak, mede-oprichter van WET Film, van een selectie reclames voor westerse producten die tussen 1989 en 2004 op de Poolse televisie zijn uitgezonden. De compilatie biedt zowel een nostalgische als kritische blik op de beloften van consumentisme en de constructie van een moderne identiteit in het postcommunistische Polen.

Stichting Historisch Charlois
Kaatsbaan 6
Kunstwerken door: Clem Edwards & Alexander Iezzi, Jelena Novak

Stichting Historisch Charlois is een lokaal fotoarchief, opgericht door bewoners in 1994. Op deze plek wordt de film Femke Hears a Who (2019) van Clem Edwards en Alexander Iezzi; en het fotowerk Love Songs (1972–2025) van Jelena Novak gepresenteerd.

Femke Hears a Who (2019) volgt Femke uit Brabant terwijl hen hun weg vindt in Rotterdam. Als een magneet lijkt hen herinneringen en ontmoetingen aan te trekken. De film biedt een kritisch perspectief op identiteitsvorming en is tegelijkertijd een soort tijdsdocument van Rotterdam Zuid, aangezien kenmerkende plekken zoals Zuidplein en kringloopwinkels in de film nu niet meer bestaan of compleet zijn veranderd. 


Love Songs (1972–2025) is zwart-witfoto's uit het familiearchief van Jelena Novak. Zij tonen haar ouders in de baai van Vela Luka op het eiland Korčula in Joegoslavië. Novak zegt: “Het gefluister van mijn ouders, hun gelach, hartslagen, gebrom, de zeebries, het geluid van golven, tedere woorden en de ritmische puls van de motor van de boot - al deze geluiden bestaan, maar blijven onhoorbaar in de foto's, die aanvoelen als een soort liefdesliedjes. Verliefdheid wordt gevangen in het beeld, doordrenkt met geluid, eindeloos.”

^{Openingstijden: Vrijdag–zondag, 12:00–18:00. Koffie en thee zijn verkrijgbaar voor €1 met gratis koekjes en frisdrank voor €2.}

Sexshop De Barones
Boergoensestraat 66B
Kunstwerken door: Max J.P. Postma, Archeologie Rotterdam

In de etalage van De Barones worden negen kleine beeldjes van veelal christelijke heiligen (Maria met kind, heilige Catharina en Sint-Antonius) uit het archief van Archeologie Rotterdam getoond. Deze beelden dateren tussen 1400–1550 en zijn aangetroffen bij verschillende archeologische opgravingen in de Rotterdamse binnenstad.

Binnen in De Barones hangen meerdere schilderijen van Max J.P. Postma, die naar Charlois zijn gebracht in samenwerking met Gauli Zitter in Brussel.

Attractiepark Rotterdam
Doklaan 60
Kunstwerken door: Karel Appel, Jan Vrijman

Meer over de rondleidingen in Attractiepark Rotterdam en de film De werkelijkheid van Karel Appel (1962) van Jan Vrijman vind je hier.

Leegstaande winkel
Katendrechtse Lagedijk 432
Kunstwerken door: Mathew Kneebone, Shahin Afrassiabi

Ter gelegenheid van Het Zuid Manifest presenteert Kneebone twee nieuwe werken die zijn installatie Power Relations bij Rib (2021–2024) uitbreiden en een nieuwe vorm geven. Een van de nieuwe werken van Kneebone is Dwaallicht (2025), een werk dat zich presenteert als een soort “verlichte stroomstoring”. Het is geïnspireerd op een wandeling die Kneebone maakte door Daly City, Californië, dat drie dagen achter elkaar in duisternis lag vanwege een stroomstoring. Kneebone zag een verlichte juwelierswinkel, de enige verlichte plek in het donkere winkelcentrum. De winkel bleef op onverklaarbare wijze een mysterieuze energie opzuigen.

Shahin Afrassiabi schildert een reeks werken gebaseerd op een foto uit 1976 van Francis Bacon, genomen door Francis Goodman in Bacon’s atelier. Deze schilderijen zijn uitwerkingen van elementen uit de oorspronkelijke foto en laten zich omschrijven als portretten, stillevens en abstracties. Door de originele foto te vertalen en te vervormen, reflecteert Afrassiabi op de daad van kunst zelf—gefilterd door de blik van een andere kunstenaar én zijn eigen begrip van de schilderkunst als drager van betekenis.

Leegstaande winkel
Katendrechtse Lagedijk 430
Kunstwerken door: Laurent Dupont, Judith Kakon

In samenwerking met Gauli Zitter presenteert Rib werken van Lauren Dupont en Judith Kakon. Deze werken lijken op het eerste gezicht eenvoudig, maar zijn tegelijkertijd gelaagd en complex. Het zijn kopieën van kopieën, hergebruikte sjablonen en containers die—juist in hun leegte en vorm—geladen zijn met betekenis.

Nitrous Oxide (2024) van Lauren Dupont is een gevonden kartonnen doos, opnieuw geschilderd als doos met acrylverf. Iris (2024) van Judith Kakon heeft de vorm van industrieel geproduceerde, gestandaardiseerde plastic containers die worden gebruikt voor het transport van bloemen. Ze zijn echter vervaardigd uit keramiek via een 3D-printproces, met kleuren en oppervlakken die—door het handmatig glazuren—afwijken van het origineel.

Bloemsierkunst Cyro
Wolphaertsbocht 81
Publicatie door: Slow Reading Club

In Bloemsierkunst Cyro kan je een gratis publicatie meenemen van vertalingen van het gedicht Si muero en la carretera (1970) van de Cubaanse schrijver Virgilio Piñera in 13 talen die in Charlois gesproken worden. Dit is het resultaat van een collectieve vertaalsessie met Charloisse bewoners eerder dit jaar, geleid door de Slow Reading Club, een leesgroep opgericht door Henry Andersen en Bryana Fritz.

In februari 2025 kwam Slow Reading Club met verschillende inwoners bijeen en werd het gedicht ter plekke vertaald in het Amazigh, Arabisch, Deens, Nederlands, Grieks, Italiaans, Litouws, Pools, Portugees en Russisch. Het vertalen van een gedicht werd een alibi voor een gesprek over taal. 


Op het moment dat Piñera Si muero en la carretera schreef, mocht hij in zijn thuisland Cuba niet meer publiceren vanwege zijn homoseksualiteit en zijn steeds kritischere houding tegenover het Castro-regime. Sinds 2021 maakt Slow Reading Club bootleg-vertalingen van Piñera's werk, waarbij ze inspelen op verschillende lokale contexten. Het Zuid Manifest is de meest ambitieuze van deze vertalingen, met de nadruk op de diversiteit aan talen die aanwezig zijn in Charlois. Zoals bij alle vertalingen, creëerde het vertalen een kans om na te denken over de relatie tussen de context waarin het gedicht werd geschreven en de (sociaal-politieke) context waarin het werd vertaald.

Maastunnel Noordzijde
Parkkade 30
Kunstwerk door: Helke Sander

Bij de Maastunnel voor de fietsers en voetgangers zijn twee kunstwerken te zien aan de noord en zuidkant. Bij de entree aan de noordzijde wordt de film From the Reports of Security Guards & Patrol Services Part 1 (1985) van Helke Sander in een loop getoond. Deze 11 minuten durende film toont een vrouw die geen andere keus lijkt te hebben dan haar eigen leven en die van haar twee kinderen op het spel te zetten door een hijskraan te beklimmen. Aan de top laten ze pampfletten los die zich over de hele stad verspreiden. Gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

Maastunnel Zuidzijde
Charloise Hoofd
Kunstwerk door: Jelena Novak

Aan de zuidzijde van de Maastunnel vind je op het voorraam van het beveiligershokje drie kleine zwart-witfoto’s van Jelena Novak, getiteld Photo Songs (19722025). Deze foto’s komen uit haar familiearchief en zijn genomen tijdens muziekale optredens van het kleine utopische kunstfestival The International Artists' Meetings. Door de tijd zijn de foto's verouderd, maar de choreografie van lichamen, zeilen en geluid blijft een gevoel van oprechte energie uitstralen.

Art Rotterdam Ahoy
Ahoyweg 10, Entrance and Intersections
Kunstwerken door: Carola Dertnig, Shahin Afrassiabi en The Last Terminal Radio

Dit jaar vindt Art Rotterdam plaats in Ahoy, in Rotterdam-Zuid. Rib is op verschillende manieren aanwezig.

Rib heeft een eigen stand op Intersections, waar samen met kunstenaars en buurtbewoners The Last Terminal Radio wordt gelanceerd en uitgezonden. De grijnzende Francis Bacon van Shahin Afrassiabi hangt achter in de stand, als een soort mascotte, terwijl we live optredens uitzenden, inbellen met onze verslaggevers in Charlois, en in gesprek gaan met voorbijgangers tijdens de openingsuren van de beurs (11:00–19:00). Buiten deze uren is er een programma met muziek, verhalen en andere bijdragen van kunstenaars, uitgezonden vanaf diverse locaties. De radiohosts zijn onder andere Valerio Conti (vrijdag), Ash Kilmartin (zaterdag) en het Rib-team (donderdag en zondag). Luister mee via Rib’s Mixcloud.

Bij de ingang van Art Rotterdam presenteert Rib revolving door (2001) van Carola Dertnig. Gefilmd en uitgevoerd tijdens haar residentie in het World Trade Center in 2001, legt Dertnig zichzelf vast terwijl ze worstelt met bagage in een draaideur, waarbij ze herhaaldelijk vast komt te zitten terwijl omstanders haar er doorheen proberen te duwen. Achteraf gezien, heeft het werk een griezelige voorspellende kwaliteit. Dertnig: “Ik realiseerde me dat er niet genoeg deuren waren voor mensen om de gebouwen in en uit te gaan… Natuurlijk veranderde de betekenis van dit werk volledig na 9/11.” Haar werk resoneert met de ontwrichting en het voorgevoel in The Last Terminal—net als in Albert Lamorisse’s film Les vent amoreux. Lamorisse, achtervolgd door voorgevoelens van zijn eigen dood, stierf uiteindelijk tijdens het filmen boven de Amir Kabir Dam voor de Sjah van Iran.

Kapsalon Charlois
Wolphaertsbocht 62B
Kunstwerken door: Marwan, G

In Kapsalon Charlois, presenteert de collective artist-run practice space Marwan Regarding Property: Occupational Health & Safety Fund 2019–2025 en het videowork IM SORRY (2024) door G.

Regarding Property: Occupational Health & Safety Fund 2019–2025 is een kunstwerk van Isabelle Sully en Valentina Curandi. Een klein bedrag van verkregen subsidies wordt wordt inconsequent maar continu doorgesluisd naar een Arbofonds. Voor elk artistiek project wordt €50 aan het fonds toegewezen, dat de kunstenaar kan inzetten om een veiligheidsmaatregel te realiseren. Deze maatregel kan bedoeld zijn voor de kunstenaar zelf, de ruimte, de bezoekers, de omliggende straat of zelfs de stad—uiteindelijk bepaalt de ontvanger hoe het fonds wordt gebruikt. In de afgelopen zes jaar heeft het fonds een breed scala aan veiligheidsmaatregelen ondersteund. Het voortbestaan ervan is mogelijk gemaakt door het werk van Isabelle Sully, Valentina Curandi, Yin Yin Wong en Matt Hinkley.

IM SORRY (2024) van kunstenaar G is een video die is opgenomen in de opslag- en stookruimte van Marwan. G kanaliseert haar Britse beleefdheid door herhaaldelijk “I’m sorry” te zeggen terwijl ze naar verschillende objecten wijst. De video maakt van deze verontschuldigingen een ritueel en vestigt de aandacht op het onderhoud en de arbeid die de ruimte draaiende houden.

^{Openingstijden: Vrijdag - zaterdag, 11:00-18:00. Zondag: 12:00-16:00.}

Durum Time
Katendrechtse Lagedijk 365B
Kunstwerken door: Laurenz

In het Turkse restaurant Durum Time presenteert de Weense kunstruimte Laurenz documentatie van het project Grandmotherhood (uncountable) Бабинство (непреброимо) dat ze in 2022 deden in een kunstenaarsinitiatief in Shabla, Bulgarije. Dit initiatief wordt gerund door Lazar Luytakov, een vriend van hen, in de kelder van zijn grootmoeder’s huis. Laurenz nodigde 14 kunstenaars en cultuurwerkers uit om bij te dragen aan de tentoonstelling door een recept te delen voor een gerecht of een drankje dat hen doet denken aan hun grootmoeder. De recepten werden afgedrukt op papieren A3 tafelkleden die onder elk gerecht werden gelegd en aan het eind van de avond waren ze allemaal bevlekt door het eten, vette vingers en de regendruppels die vielen.

Rib
Katendrechtse Lagedijk 490B
Kunstwerken door: Lisa Ivory; gerlach en koop toont werk van Steve Van den Bosch, Annaïk Lou Pitteloud, Shimabuku, Ismaïl Bahri, Gabriel Kuri, Hendl H Mirra, Mark Geffriaud, Ian Kiaer en Jacqueline Mesmaeker

The Last Terminal, Volume III Part 6: Colonotopia
27.03.– 27.07.2025

Voor de tentoonstelling Binnen en buiten het kader in het Stedelijk Museum Amsterdam in 1970 sloot Gerrit Dekker een galerie door twee deuren te sluiten. Er is een foto die de lege ruimte van binnenuit documenteert, genomen vanaf een zeer laag standpunt. Dit is wat je zou hebben gezien als je op de vloer lag en opzij keek. Voor Dekker was het spenderen van tijd in tentoonstellingsruimtes belangrijk. In zekere zin zijn zijn installaties—hoewel die term destijds nog niet werd gebruikt—het resultaat van performances zonder publiek.

De dageraad breekt het oppervlak. De acht uur van Om zeven uur? Slapen. hebben alles gescheiden in een voor en een na. Nu zetten gerlach en koop hun heropvoering van Was machen Sie um zwei? Ich schlafe. uit 2020 voort en beëindigen deze. Voor deze laatste samenkomst tonen gerlach en koop alle werken die overeenkomen met de herintegratie en melancholie van het ontwaken. Een ware samenkomst dus. De tentoonstelling is te bezoeken vanaf 27 maart. De feestelijke opening vindt een maand later plaats, op vrijdagavond 25 april.

Café De Spiegel
Katendrechtse Lagedijk 482
Work by: Annaïk Lou Pitteloud

Het neonwerk Bar (Rotterdam) van Annaïk Lou Pitteloud speelt met perceptie: geïnstalleerd bij Rib, maar met het opschrift “De Spiegel”—de naam van het café ernaast—zorgde het voor verwarring. Was Rib een bar, of was De Spiegel een kunstplek? Als onderdeel van een serie kunstwerken die populaire culturele plekken vieren, brengt Bar (Rotterdam) een eerbetoon aan bars als ruimtes voor verhalen en gemeenschapsvorming. Voor Het Zuid Manifest verandert het werk opnieuw: het keert terug naar De Spiegel en zet daarmee zijn cyclus van reflectie voort.

Shimmer
Waalhaven Oostzijde 1
Gepresenteerd tijdens Taxi Travis met werken van: Heman Chong, Renée Staal

The Library of Unread Books opgericht door Heman Chong en Renée Staal is een groeiende verzameling publicaties van allerlei aard, genereus geschonken door mensen die er nog niet aan toe zijn gekomen om ze te lezen. Speciaal voor Shimmer heeft The Library of Unread Books een playlist gemaakt voor zijn eigen collectie On The Waves with… playlist. Tijdens Het Zuid Manifest: I Love Carlos festival kan je On The Waves with The Library of Unread Books beluisteren in een taxi die naar Shimmer rijdt, en vanaf daar doorrijdt naar het verste puntje op de Sluisjesdijk in de Rotterdamse haven om—terwijl je luistert—de schepen voorbij te zien varen.